Koncepcja miasta regeneracyjnego jest coraz częściej przyjmowana za klucz do odwrócenia procesu niekontrolowanego chaotycznego rozrostu urbanizacji i rozlewania się miast oraz zaniku ich rozwojowego dynamizmu. Nie idzie w tym przypadku jedynie o rewitalizację określonych degenerujących się obszarów miasta, ale wytyczenie jego nowej rozwojowej trajektorii i uruchomienie sił napędowych wprowadzających miasto na tę trajektorię celem uzyskania trwałej zdolności regeneracyjnej bez konieczności silnej zewnętrznej interwencji w sferze funkcjonalno- przestrzennej. Miasta regeneracyjne mają zasadniczo za zadanie wzmacniać prośrodowiskowe regenerujące relacje między miastami a systemem naturalnym, od którego zasobów one zależą, a także wspierać społeczności miejskie, jako głównych beneficjentów tego procesu. Pojęcie „regeneracji” ma dwa człony – „generację” oraz „re”. Dlatego nie należy go definiować jako odtworzenie. Człon podstawowy to generacja, czyli tworzenie, wytwarzanie. Połączony z „re” implikuje bardziej odnowienie niż odtworzenie – bardziej pojawienie się czegoś nowego niż podtrzymywanie starego. Regeneracja to korzystna społecznie przemiana – rozwój. W przeciwieństwie do degeneracji – regresu. W przyrodzie i w społeczeństwie procesy niszczenia i tworzenia występują spontanicznie. Nie da się ich zablokować. Ale można i należy pobudzać regenerację i powstrzymywać degenerację. Miasto regeneracyjne musi mieć otwartą społeczną czasoprzestrzeń. Nie można go określić poprzez wyznaczenie jego sztywnych granic – fizycznych czy administracyjnych. Jego limes wyznacza uwspólniona wyobraźnia mieszkańców, miejskie imaginarium. Takie, które wyznacza praktycznie horyzont współdziałania i współodpowiedzialności. Zaprzeczeniem regeneracyjnego rozwoju miasta jest jego chaotyczne rozlewanie się. To tylko przyspiesza degenerację miejskiej tkanki.
Koordynatorzy obszaru:
Dr Michał Kudłacz
Koordynator obszaru
dr hab. Rafał Matyja
Koordynator obszaru
prof. UEK, dr hab. Maciej Nowak, prof. ZUT
Koordynator obszaru
Plany na 2024:
IV edycja Międzynarodowego Kongresu z cyklu “Regeneracja Miast”
Wydanie publikacji będącej pokłosiem V. Seminarium Świeradowskiego „Miasto regeneracyjne i solidarne pokoleniowo” pod red. Rafała Matyji
Publikacja z cyklu Discussion Papers, której wydanie planowane jest na przełomie grudnia 2023/ stycznia 2024, będzie zawierała zapis wystąpień wszystkich panelistów z V seminarium świeradowskiego. Seminarium odbyło się w maju 2023 roku w Świeradowie-Zdroju, jego celem była dyskusja o problematyce innowacyjnego zarządzania miastami, przede wszystkim proces regeneracji miast polegający na odnowie jego potencjału rozwojowego, również w kontekście zmian pokoleniowych.
Uczestnicy seminarium oraz autorzy publikacji: Bogna Gawrońska-Nowak, Jerzy Hausner,
Dorota Jopek, Michał Kudłacz, Mikołaj Lewicki, Tadeusz Markowski, Rafał Matyja, Krzysztof
Nawratek, Maciej Nowak, Wojciech Paprocki, Joanna Sanetra-Szeliga, Iwona Wagner oraz
Igor Zachariasz.
II. Samorządowy Okrągły Stół
II. Samorządowy Okrągły Stół odbędzie się we wrześniu 2024 r. w Gminie Dobra (Powiat Limanowski). Kontynuujemy rozmowy oraz tworzenie wspólnej publikacji różnych środowisk nt. stanu faktycznego i kierunków rozwoju samorządności terytorialnej w Polsce. Zatroskani o stan i rozwój samorządów terytorialnych w Polsce, których bezproblemowe funkcjonowanie uważamy za najwyższą wartość chcieliśmy zorganizować spotkanie różnych środowisk przy jednym stole. Ponad 30 lat po wprowadzeniu zasady decentralizacji, samodzielności i subsydiarności postanowiliśmy zapraszać co roku do jednego stołu reprezentantów różnych środowisk o zróżnicowanych poglądach i horyzontach poznawczych po to, aby dyskutować czym dzisiaj jest samorząd terytorialny w Polsce i jakie powinny być kierunki jego dalszego rozwoju. Siedząc przy okrągłym stole nikt nie ma uprzywilejowanej pozycji. Wszyscy są równi. Każdy głos w dyskusji liczy się tak samo. Aby z jednej strony wzajemnie inspirowało nas to co nas dzieli, a z drugiej strony suma naszych intelektów i doświadczeń pozwoliła wypracować lepsze rozwiązania przyszłość dla samorządów terytorialnych. II Okrągły Stół Samorządowy to inicjatywa jednodniowa, podczas której odbywają się minimum trzy różne stoliki tematyczne, które dotyczą różnych aspektów funkcjonowania samorządów terytorialnych w Polsce oraz dyskusje, które wieńczy wspólna publikacja stanowiąca założenia programowe dla nowoczesnych samorządów terytorialnych przyszłości.
Odpowiedzialni: Michał Kudłacz, Benedykt Węgrzyn – Wójt Gminy Dobra, samorządowcy i naukowcy oraz eksperci zasiadający przy okrągłym stole.
Ścieżka tematyczna OEES 9 „Zbrodnia na krajobrazie”
Ścieżka tematyczna „Zbrodnia na krajobrazie” może być powiązana z następującymi celami:
– Identyfikacja szczególnie cennych (z perspektywy zarówno europejskiej jak i polskiej)
elementów krajobrazu wymagającego ochrony;
– Wskazanie kluczowych zagrożeń dla krajobrazu;
– Zaproponowanie kierunków rozwiązań organizacyjnych/ prawnych, ograniczających ryzyko zniszczeń krajobrazu. Aktualnie można zidentyfikować liczne konflikty, których rozstrzyganie/sposób rozstrzygania bardzo mocno determinuje realną ochronę krajobrazu. Część tych konfliktów przestaje sprowadzać się do prostego schematu interes publiczny (powiązany z walorami krajobrazowymi) kontra interes prywatny (określonego inwestora). Dochodzi tu bowiem kontekst związany z koniecznością podejmowania zróżnicowanych działań istotnych z perspektywy wyzwań klimatycznych (zarówno działań o charakterze adaptacyjnym, jak i mitygacyjnym), których konsekwencje mogą być w zróżnicowany sposób oceniane z perspektywy ochrony krajobrazu. Dlatego konieczne jest zainicjowanie interdyscyplinarnej dyskusji na temat wskazanych powyżej zagadnień. W kontekście polskiego systemu należy uwzględnić dodatkowo relatywnie ograniczone skutki tzw. „ustawy krajobrazowej” oraz konsekwencje chaosu przestrzennego.
Strona internetowa CityLab
- Organizacja dyskusji online, poświęconych wybranym aspektom kształtowania miasta regeneracyjnego. Sprowadzać się to będzie do zapraszania wybranych przedstawicieli nauki i praktyki do rozmów na wskazane tematy, a następnie propagowania w ramach OEES ich wypowiedzi.
- Osobnym kierunkiem będzie organizacja seminariów online na żywo, z możliwie szerokim udziałem przedstawicieli sfery naukowej i praktycznej, w tym również przedstawicieli władz miejskich i administracji miejskiej.
- Przygotowywanie i publikowanie krótkich materiałów – wypowiedzi/ diagnoz dotyczących wybranych płaszczyzn związanych z kształtowaniem miasta regeneracyjnego.
- Nie można wykluczyć, że część działań opisanych w pkt 1 – 3 może złożyć się na szerszą publikację monograficzną. Przeprowadzone dyskusji i opublikowane krótkie analizy mogą się stać podstawą do pogłębionej refleksji na temat celów i zakresu tematycznego kolejnych monografii.
