Seminarium Umysł-maszyna / dekonstrukcja
Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie
Seminarium Umysł-maszyna / dekonstrukcja to kontynuacja jednego z istotnych wątków seminarium Kapitalizm / psychoanaliza i dekonstrukcja, które było poświęcone analizie mechanizmów globalnego kapitalizmu i opisujących je języków współczesnej ekonomii. Tym razem chcemy przyjrzeć się językom opisu generatywnych systemów sztucznej inteligencji (AI), a w szczególności poddać krytycznej ocenie fundujące te języki przekonanie, zgodnie z którym umysł-mózg to maszyna obliczeniowa.
Na ile te języki – języki współczesnej ekonomii i języki kognitywistyczno- informatyczne – się ze sobą splatają? Podczas seminarium będziemy ten splot badać, czerpiąc przede wszystkim z dorobku filozofii kontynentalnej, ale zapraszając również do dyskusji kognitywistów, ekonomistki, programistów i przedstawicielki innych nauk społecznych.
Teorie obliczeniowe przyjmujące założenie, że umysł-mózg i komputer to funkcjonalnie podobne do siebie maszyny nie są nowe. Choć wielu filozofów i kognitywistek uznaje te teorie za niewystarczające do opisu umysłu, inteligencji czy świadomości, w dyskursach wokół systemów AI zyskały one drugie życie. Z innej strony patrząc, w teoretycznych próbach zrozumienia umysłu, choćby tych wywodzących się z teorii psychoanalitycznej, fundamentalne znaczenie miała koncepcja ekonomii popędów, ekonomii psychicznej i poziomu energetycznego, warunkującego konstytucję znaczeń. Jak te pojęcia mają się do obliczeniowych metafor mózgu, do modeli wywodzących się z teorii systemów, dających się aplikować tak w obszarze struktur poznawczych, jak w opisie najbardziej „obliczeniowego” wymiaru systemów społecznych – ekonomii? Jaki język opisu przyjąć, aby w dobie automatyzacji procesów myślowych rozpoznać część „nieobliczalną”, która w tych systemach się zawiera i przynależy do ludzkiego doświadczenia?
Sądzimy, że rozpoznanie granic pojęciowych i krytyka tej problematyki są potrzebne z jednej strony do lepszego rozumienia skomplikowanych struktur generujących znaczenia, a z drugiej – ponieważ automatyzacja i „sztuczne myślenie” w warunkach skomputeryzowanego kapitalizmu mogą intensyfikować to, czemu kapitalizm od zawsze sprzyjał: wyzysk ludzi i dewaluację ludzkich zdolności.
Prowadzący

Jerzy Hausner
Przewodniczący Rady Programowej OEES, Fundacja GAP

Michał Krzykawski
Uniwersytet Śląski

Piotr Augustyniak
Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie

Bartosz Kuźniarz
Uniwersytet w Białymstoku

Andrzej Leder
Instytut Filozofii i Socjologii PAN
Harmonogram
Spotkanie wprowadzające
Michał Krzykawski, Socjogeneza umysłu po automatyzacji procesów myślowych
Andrzej Leder, Myślenie kryształu, materializm, Inny
Kuba Kulesza, Agnieszka Zgud, Filozoficzne założenia twórców AI. Perspektywa historyczna i współczesna
Styczeń, 2025
Spotkanie 2
Marcin Miłkowski, Obliczeniowa teoria umysłu dzisiaj
Andrzej W. Nowak, Krytyka cybernetyki przez Ewalda Iljenkowa i jej aktualność w kontekście dzisiejszych debat wokół AI
Luty, 2025
Spotkanie 3
Paweł Boguszewski, Mózg – maszyna biologiczna
Robert Poczobut, Twórczość maszynowa w kontekście generatywnej sztucznej inteligencji
Marek Hetmański, Kognitywne konsekwencje użytkowania technologii informatycznych: od konstrukcji do destrukcji
Marzec, 2025
Spotkanie 4
Piotr Augustyniak, AI w perspektywie heideggerowskiej
Natalia Juchniewicz, Sztuczna inteligencja jako Inny: plastyczność, stawanie się, dekonstrukcja podmiotu
Marcin Klaus, Marcin Koziej, Sara Rodowicz-Ślusarczyk, TBA
Kwiecień, 2025
Spotkanie 5
Bartosz Kuźniarz, AI i antyutopia
Jan Zygmuntowski, TBA
Michał Możdżeń, Komputery a finansjalizacja
Maj, 2025
Spotkanie 6
Dawid Rogacz, Made in ChAIna: Chińska kosmotechnika wobec wyzwań sztucznej inteligencji
Tadeusz Bartoś, TBA
Jerzy Hausner „Synteza”
Czerwiec, 2025
Organizatorzy





