Seminarium Umysł-maszyna / dekonstrukcja

Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie

Seminarium Umysł-maszyna / dekonstrukcja to kontynuacja jednego z istotnych wątków seminarium Kapitalizm / psychoanaliza i dekonstrukcja, które było poświęcone analizie mechanizmów globalnego kapitalizmu i opisujących je języków współczesnej ekonomii. Tym razem chcemy przyjrzeć się językom opisu generatywnych systemów sztucznej inteligencji (AI), a w szczególności poddać krytycznej ocenie fundujące te języki przekonanie, zgodnie z którym umysł-mózg to maszyna obliczeniowa.

Na ile te języki – języki współczesnej ekonomii i języki kognitywistyczno- informatyczne – się ze sobą splatają? Podczas seminarium będziemy ten splot badać, czerpiąc przede wszystkim z dorobku filozofii kontynentalnej, ale zapraszając również do dyskusji kognitywistów, ekonomistki, programistów i przedstawicielki innych nauk społecznych.

Teorie obliczeniowe przyjmujące założenie, że umysł-mózg i komputer to funkcjonalnie podobne do siebie maszyny nie są nowe. Choć wielu filozofów i kognitywistek uznaje te teorie za niewystarczające do opisu umysłu, inteligencji czy świadomości, w dyskursach wokół systemów AI zyskały one drugie życie. Z innej strony patrząc, w teoretycznych próbach zrozumienia umysłu, choćby tych wywodzących się z teorii psychoanalitycznej, fundamentalne znaczenie miała koncepcja ekonomii popędów, ekonomii psychicznej i poziomu energetycznego, warunkującego konstytucję znaczeń. Jak te pojęcia mają się do obliczeniowych metafor mózgu, do modeli wywodzących się z teorii systemów, dających się aplikować tak w obszarze struktur poznawczych, jak w opisie najbardziej „obliczeniowego” wymiaru systemów społecznych – ekonomii? Jaki język opisu przyjąć, aby w dobie automatyzacji procesów myślowych rozpoznać część „nieobliczalną”, która w tych systemach się zawiera i przynależy do ludzkiego doświadczenia?

Sądzimy, że rozpoznanie granic pojęciowych i krytyka tej problematyki są potrzebne z jednej strony do lepszego rozumienia skomplikowanych struktur generujących znaczenia, a z drugiej – ponieważ automatyzacja i „sztuczne myślenie” w warunkach skomputeryzowanego kapitalizmu mogą intensyfikować to, czemu kapitalizm od zawsze sprzyjał: wyzysk ludzi i dewaluację ludzkich zdolności.

Prowadzący

Jerzy Hausner

Jerzy Hausner

Przewodniczący Rady Programowej OEES, Fundacja GAP

Michał Krzykawski

Michał Krzykawski

Uniwersytet Śląski

Piotr Augustyniak

Piotr Augustyniak

Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie

Bartosz Kuźniarz

Bartosz Kuźniarz

Uniwersytet w Białymstoku

Andrzej Leder

Andrzej Leder

Instytut Filozofii i Socjologii PAN

Harmonogram

Spotkanie wprowadzające

Michał Krzykawski, Socjogeneza umysłu po automatyzacji procesów myślowych

Andrzej Leder, Myślenie kryształu, materializm, Inny

Kuba Kulesza, Agnieszka Zgud, Filozoficzne założenia twórców AI. Perspektywa historyczna i współczesna 

Styczeń, 2025

Spotkanie 2

Marcin Miłkowski, Obliczeniowa teoria umysłu dzisiaj

Andrzej W. Nowak, Krytyka cybernetyki przez Ewalda Iljenkowa i jej aktualność w kontekście dzisiejszych debat wokół AI

Luty, 2025

Spotkanie 3

Paweł Boguszewski, Mózg – maszyna biologiczna

Robert Poczobut, Twórczość maszynowa w kontekście generatywnej sztucznej inteligencji

Marek Hetmański, Kognitywne konsekwencje użytkowania technologii informatycznych: od konstrukcji do destrukcji

Marzec, 2025

Spotkanie 4

Piotr Augustyniak, AI w perspektywie heideggerowskiej

Natalia Juchniewicz, Sztuczna inteligencja jako Inny: plastyczność, stawanie się, dekonstrukcja podmiotu

Marcin Klaus, Marcin Koziej, Sara Rodowicz-Ślusarczyk, TBA

Kwiecień, 2025

Spotkanie 5

Bartosz Kuźniarz, AI i antyutopia

Jan Zygmuntowski, TBA

Michał Możdżeń, Komputery a finansjalizacja

Maj, 2025

Spotkanie 6

Dawid Rogacz, Made in ChAIna: Chińska kosmotechnika wobec wyzwań sztucznej inteligencji

Tadeusz Bartoś, TBA

Jerzy Hausner „Synteza”

Czerwiec, 2025

Organizatorzy

Skip to content