Seminarium Umysł-maszyna / dekonstrukcja, które potrwa od stycznia do czerwca 2025 r. to kontynuacja jednego z istotnych wątków seminarium Kapitalizm / psychoanaliza i dekonstrukcja, które było poświęcone analizie mechanizmów globalnego kapitalizmu i opisujących je języków współczesnej ekonomii. Tym razem chcemy przyjrzeć się językom opisu generatywnych systemów sztucznej inteligencji (AI), a w szczególności poddać krytycznej ocenie fundujące te języki przekonanie, zgodnie z którym umysł-mózg to maszyna obliczeniowa.

Na ile te języki – języki współczesnej ekonomii i języki kognitywistyczno-informatyczne – się ze sobą splatają? Podczas seminarium będziemy ten splot badać, czerpiąc przede wszystkim z dorobku filozofii kontynentalnej, ale zapraszając również do dyskusji kognitywistów, ekonomistki, programistów i przedstawicielki innych nauk społecznych.

Teorie obliczeniowe przyjmujące założenie, że umysł-mózg i komputer to funkcjonalnie podobne do siebie maszyny nie są nowe. Choć wielu filozofów i kognitywistek uznaje te teorie za niewystarczające do opisu umysłu, inteligencji czy świadomości, w dyskursach wokół systemów AI zyskały one drugie życie. Z innej strony patrząc, w teoretycznych próbach zrozumienia umysłu, choćby tych wywodzących się z teorii psychoanalitycznej, fundamentalne znaczenie miała koncepcja ekonomii popędów, ekonomii psychicznej i poziomu energetycznego, warunkującego konstytucję znaczeń. Jak te pojęcia mają się do obliczeniowych metafor mózgu, do modeli wywodzących się z teorii systemów, dających się aplikować tak w obszarze struktur poznawczych, jak w opisie najbardziej „obliczeniowego” wymiaru systemów społecznych – ekonomii? Jaki język opisu przyjąć, aby w dobie automatyzacji procesów myślowych rozpoznać część „nieobliczalną”, która w tych systemach się zawiera i przynależy do ludzkiego doświadczenia?

Sądzimy, że rozpoznanie granic pojęciowych i krytyka tej problematyki są potrzebne z jednej strony do lepszego rozumienia skomplikowanych struktur generujących znaczenia, a z drugiej – ponieważ automatyzacja i „sztuczne myślenie” w warunkach skomputeryzowanego kapitalizmu mogą intensyfikować to, czemu kapitalizm od zawsze sprzyjał: wyzysk ludzi i dewaluację ludzkich zdolności.

Data i miejsce: styczeń-czerwiec 2025, Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie i online.

Terminy najbliższych spotkań:

26 lutego: Obliczeniowa teoria umysłu dzisiaj, Krytyka cybernetyki przez Ewalda Iljenkowa i jej aktualność.

6 marca: Mózg – maszyna biologiczna, Twórczość maszynowa a AI, Kognitywne konsekwencje użytkowania technologii

Udział w spotkaniu możliwy wyłącznie po kontakcie z osobą koordynującą: monika.halicka@fundacjagap.pl

 

Prowadzenie: dr hab. Piotr Augustyniak, prof. UEK, dr hab. Bartosz Kuźniarz, prof. UwB; prof. dr hab. Jerzy Hausner, dr hab. Michał Krzykawski, prof. UŚ; dr hab. Andrzej Leder, prof. IFIS PAN.

Organizatorzy: Instytut Filozofii Uniwersytetu Śląskiego, Katedra Filozofii Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie, Instytut Filozofii i Socjologii Polskiej Akademii Nauk, Wydział Filozofii i Kognitywistyki Uniwersytet w Białymstoku

Skip to content